แม่น้ำโขง ณ เชียงราย กับ เชียงราย ณ แม่น้ำโขง เป็นหนังสือชุด 2 เล่ม ว่าด้วยการสรุปการสัมมนาวิชาการ หัวข้อ “ภูมิภาคลุ่มน้ำโขง : จดหมายเหตุ-ประวัติศาสตร์-นิเวศวิทยา-ชาติพันธุ์” ซึ่งจัดขึ้นโดยมูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย ร่วมกับมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2552 ภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง หมายรวมถึง ผู้คน แผ่นดิน และผืนน้ำ ซึ่งเป็นดินแดนที่อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ และแม่น้ำโขงนั้นเปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ของประเทศจีน พม่า ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม แต่ก็ไม่ได้เป็นของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งหรือชาติใดชาติหนึ่งโดยเฉพาะ ซึ่งในปัจจุบันนี้กำลังอยู่ในท่ามกลางของกระแสความเปลี่ยนแปลง “โลกาภิวัตน์” ดังนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ไทยและประเทศต่างๆ ในภูมิภาคนี้จะต้องตระหนักด้วยการเรียนรู้อย่างลึกซึ้งในความเปลี่ยนแปลง และผลกระทบด้านต่างๆ ที่กำลังเกิดขึ้นกับผู้คน แผ่นดินและผืนน้ำ ในภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่จะร่วมกันสร้างสรรค์ไมตรีที่ดีต่อกัน ระหว่างประเทศเพื่อนบ้านที่มีวิถีชีวิตชุมชนที่หลากหลายจะได้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติสุข