ประกอบด้วยเอกสารสำคัญ 2 เรื่อง เรื่องแรกคือ “'จันทบุรี และหัวเมืองชายทะเลตะวันออก’ ในพระราชนิพนธ์ระยะทางเสด็จประพาสจันทบุรี ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” นับเป็นเอกสารประวัติศาสตร์ชั้นต้นกล่าวถึงการเสด็จประพาสจันทบุรีของรัชกาลที่ 5 ใน พ.ศ.2419 ไว้อย่างละเอียด รวมทั้งยังเป็นหลักฐานประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของหัวเมืองชายทะเลตะวันออกที่สำคัญชิ้นหนึ่ง เพราะสะท้อนให้เห็นถึงการเดินทาง ลักษณะภูมิประเทศ การปกครอง เศรษฐกิจ สถานที่สำคัญ ตำนานท้องถิ่น รวมไปถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในหัวเมืองชายทะเลตะวันออก ไม่ว่าจะเป็นชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด เรื่องที่สอง คือ “รายงานการตรวจและจัดราชการมณฑลปาจิณบุรีของกรมหลวงดำรงราชานุภาพและกรมหมื่นมรุพงษ์ศิริพัฒน์ พบว่า เอกสารทั้งสองฉบับนี้มีความสำคัญในการศึกษาประวัติศาสตร์ของมณฑลปาจิณบุรีที่แสดงให้เห็นความพยายามในการจัดการเปลี่ยนแปลงระบบบริหารราชการแผ่นดินให้เป็นระบบระเบียบมากขึ้น การออกตรวจราชการทำให้เห็นความผิดพลาดและข้อบกพร่องในการปกครองซึ่งจะได้รับการแก้ไขต่อไป ทั้งยังสอดแทรกสภาพเศรษฐกิจและชีวิตความเป็นอยู่ของราษฎรในหัวเมืองไว้อย่างน่าสนใจและเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ทั้งด้านการเมืองและประวัติศาสตร์ท้องถิ่น