ความเรียงของตอลสตอยเล่มนี้ เป็นคลังแห่งความคิดทางศาสนา ที่รวบรวมไว้ซึ่งงานเขียนอันเกิดจากการแสวงหาทางจิตวิญญาณในบั้นปลายของชีวิตเป็นบทสรุปอันมิอาจรอมชอมที่ได้จากการปฏิเสธความเหลวไหล ฟุ่มเฟือย และความไร้สาระของชีวิตในชนชั้นอภิชนของรัสเซีย ที่เขานับตัวเองเป็นหนึ่งอยู่ในนั้น ทั้งหมดเริ่มต้นขึ้นด้วยการปฏิเสธ ตามมาด้วยการแสวงหา สิ่งที่เรียกว่า “พระเจ้า” กระทั่งค้นพบเนื้อในของสัจธรรมอันจริงแท้ ที่แตกต่างจากไบเบิลฉบับของคริสตจักร อภิปรัชญาทางศาสนาของเขาไม่เพียงเกิดจากการสำรวจโลกทางความคิดทั้งมวล อันได้แก่ วิทยาศาสตร์ ปรัชญาคลาสสิก และสังคมวิทยาเท่านั้น แต่ยังข้ามพรมแดนไปยังศาสนาอื่นๆ ทั้งในยุคโบราณและสมัยใหม่ การสำรวจและการแสวงหาอย่างกระตือรือร้นและขันแข็ง สะท้อนไว้อย่างชัดเจนใน “คำสารภาพ” ขณะขุมทรัพย์ทางความคิดที่เขาค้นพบปรากฏอยู่ในคำตอบของคำถามใหญ่ที่ว่า “ศาสนาคืออะไร, กอปรด้วยสาระสำคัญอะไรบ้าง?” กระทั่งสุดท้าย ความคิดเหล่านั้นกลายเป็นข้อสรุปอย่างมั่นคงอยู่ในความเรียง “ศาสนาและศีลธรรม” ส่วน “กฎแห่งความรักและกฎแห่งความรุนแรง” ดูคล้ายเป็นการปฏิเสธอวิชชาของสังคมมนุษย์ และนำเครื่องมือของเขามาตรวจวัดความมืดบอดอันนั้น กระทั่งตกผลึกว่าในระบบที่เป็นอยู่ มนุษย์ล้มเหลวในการเข้าถึงสัจธรรมของศาสนา และความรุนแรงไม่อาจใช้เป็นเครื่องมือในการควบคุมมนุษย์ ความรักต่างหากคือวิถีอันทรงประสิทธิภาพที่สุดที่มนุษย์แสวงหา และคือเครื่องมือที่พระเจ้าประทานไว้ให้แล้ว