"ปักษ์ใต้" หรือจังหวัดทางภาคใต้ของไทย เป็นศูนย์รวมวัฒนธรรมจากหลากหลายเชื้อชาติ ที่มีความเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นไม่แพ้ภูมิภาคอื่น ๆ เนื่องจากในอดีตเป็นแหล่งอารยธรรมที่รุ่งเรืองมาก อีกทั้งยังเป็นเมืองท่าที่ติดต่อค้าขายกับประเทศในแถบเอเชียอาคเนย์ รวมถึงยุโรปมาแต่โบราณ ความเจริญทั้งหลายเหล่านี้ตกทอดมาถึงปัจจุบัน ผ่านทางวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ภาษาพูด ศิลปะการแสดง ฯลฯ

หนังสือ "เรื่องเล่าประเพณีและวัฒนธรรมแดนใต้" ของ "รศ.ประพนธ์ เรืองณรงค์" เล่มนี้ จึงได้รวบรวมบทความด้านวัฒนธรรมท้องถิ่นใต้ในอดีต ที่ผู้เขียนได้ลงพื้นที่เพื่อศึกษาและสัมภาษณ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วยตนเอง ถ่ายทอดจากปากคำผู้คนในยุคนั้นโดยตรง อาทิ มวยดีไชยา-เพลงนาชุมพร ประเพณีลากพระเดือนห้าที่ปะนาเระ เที่ยวกรุงชิงกับขุนพันธ์ฯ ชมสวนยางแห่งแรกในประเทศไทย รู้จักประเพณีการเกิดของชาวไทยพุทธ-มุสลิม และอีกมากมาย ถือเป็นแหล่งข้อมูลที่ทรงคุณค่าและหาได้ยากยิ่ง