รายละเอียด

หนังสือเล่มนี้รวบรวมมาจากการพูดและการสนทนาของกฤษณมูรติกับครูและนักเรียนที่หุบเขาฤๅษี และที่ราชกาฏ เมืองวาราณสี (พาราณสี) ประเทศอินเดีย ถือว่าเป็นข้อสรุปที่สมบูรณ์ที่สุดเกี่ยวกับแนวคิดทางการศึกษาของกฤษณมูรติ ท่านบอกว่า "สิ่งที่ผมสนใจ คือ การปลุกจิตให้ตื่นตัวขึ้น เราบอกว่า จิตของเด็กรักษาสภาพการตื่นตัวไว้ได้ด้วยการใส่ความรู้เข้าไป ดังนั้นเราจึงถ่ายทอดความรู้เข้าไป ซึ่งการทำเช่นนี้ทำให้จิตทึ่มทื่อเท่านั้น จิตที่ทำงานออกมาจากความรู้เป็นจิตที่มีขอบเขตจำกัด แต่จิตที่ตื่นตัวอยู่เป็นพิเศษและมีชีวิตชีวาอย่างยิ่งนั้น จะไม่เพียงเรียนรู้ได้จากหนังสือและข้อรู้ต่างๆ ไว้เพียงอย่างเดียว แต่เรียนรู้ได้จากการฟังและจากการสังเกตได้ด้วย จิตที่มีคุณสมบัติในลักษณะนี้จะสื่อผ่านทางความมีชีวิตชีวา สู่จิตที่ยังแสวงหา ยังสอบสวน ยังบริสุทธิ์ได้ด้วย ดังนั้นความรู้จึงไม่เป็นสิ่งที่เข้ามาทำลาย" กฤษณมูรติเห็นว่า จิตใหม่ในลักษณะนี้เกิดขึ้่นได้ เมื่อจิตที่ใฝ่ในศาสนาและทัศนะทางวิทยาศาสตร์ก่อตัวขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของจิตสำนึก ในขณะที่ท่านก็ยอมรับถึงความสำคัญของการพัฒนาความคิด ท่านยังเน้นถึงความจำเป็นที่จะมีความรู้สึกตัวในระดับสูงทั้งข้างในและกับโลกภายนอก กฤษณมูรติมองว่า การศึกษาเป็นปัจจัยสำคัญลำดับแรกที่จะสื่อสารถึงสิ่งหนึ่งซึ่งเป็นหัวใจสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงจิตของมนุษย์ และเป็นตัวสร้างวัฒนธรรมใหม่ขึ้น เมื่อหัวข้อต่างๆ พัฒนาขึ้นมาเรื่อยๆ จากคำบรรยายและการสนทนาที่เร้าใจเหล่านี้ ท่านสอบสวนถึงรากเหล้าของวัฒนธรรมของเราขณะนี้ด้วย เพื่อว่าทัศนะโดยรวมในเรื่องการศึกษาได้รับการตีแผ่ออกมา โดยพื้นฐานแล้วทัศนะที่ว่านี้ คือ ความเข้าใจที่ว่า ความแตกต่างที่สำคัญเป็นพิเศษระหว่างครูและศิษย์นั้นไม่มี คือ ทั้งผู้สอนและผู้ถูกสอนต่างเท่าเทียมกันในกระบวนการเรียนรู้ กฤษณมูรติไม่ได้สอนผู้ฟังทั้งหลายมากมายอะไรเลย นอกจากมาช่วยให้ผู้ฟังได้เรียนรู้จากคำพูดของท่านเอง ท่านบอกว่า การตื่นตัวขึ้นของความรู้แจ้งที่แท้จริงนั้น เหมือนกับการเบ่งบานขึ้น "ถ้าคุณรู้ ฟัง สังเกต เฝ้าดูอยู่ และ เข้าใจ การเบ่งบานเช่นนี้เกิดขึ้่นได้จริงๆ และถ้าสิ่งนี้เกิดขึ้่นแล้ว สิ่งอื่นๆ เหล่านั้นง่ายมากที่จะนำมาสื่อสารกับเด็ก"